+0 لایک

چندی پیش، کتابی با عنوان 'اصطلاحات و واژگان دیرین در زبان امروز آذربایجان' از انتشارات 'بنیاد نیشابور' در یکی از کتابخانه های عمومی شهر دیدم و خواندم. این اثر نیز مثل دیگر آثار منتشره این بنیاد نژادگرای فارسیستی- پان ایرانیستی ، بدون هیچگونه سندی معتبر، سعی دارد تا با انکار تاریخ و فرهنگ اصیل آذربایجان و جایگزین نمودن تاریخ و فرهنگ جعلی آریایی-پارسی، جوانان آذربایجان را فریفته و بی هویت سازد ؛ یا نهایتاً هویتی جعلی و غیرواقعی را جایگزین هویت آنان نماید.

کتاب مزبور که در غالب یک فرهنگ لغت از وام واژگان[1] در زبان رایج امروز ترکی آذربایجانی، منتشر و روانه بازار شده است، با آوردن اصطلاحات و وام واژگان غیرترکی(عربی، روسی، انگلیسی و...) در زبان ترکی آذربایجانی _که موضوعی عادی در همه زبانها به شمار میرود_ به این نتیجه رسیده است که زبان این دیار در گذشته، ترکی نبوده! و بعد از این نتیجه گیری کودکانه به مخاطبش چنین القاء نماید که زبان آذربایجان در گذشته چیزی جز فارسی نبوده است که البته ادعای دوم، کودکانه تر از اولی میباشد.

نگارنده این سطور سعی ندارد پاسخی به اینچنین آثار جوک گونه بدهد ؛ اما با توجه به اینکه زبان رایج و غالب تهران امروز فارسی شده است و در شرایط تبلیغات یکطرفه درباره فارس نشان دادن تهران در گذشته و چون کمتر پاسخی به اینگونه تبلیغات گفته و نوشته میشود، بنگارد تا پاسخی باشد به حجمه تبلیغاتی که همه روزه در ابعاد گوناگون و به بهانه غالبیت این زبان در این شهر و اطراف آن انجام گرفته و میگیرد، باشد. لذا عنوان کتاب فوق، جرقه ای در ذهن نگارنده ایجاد نمود تا دستمایه ای برای اثبات ترک بودن تهران در گذشته باشد.

" طبق اشارات شاهنامه فردوسی، 'شهرری' و ' آمل'، دو شهر تورانی یعنی شهرهای ترکان بوده است. "

" ابن خردادبه در کتاب المسالک و الممالک (به سال 230 ق)، حدود آذربایجان را از جنوب تا مناطق ری و دماوند (استان تهران کنونی) و از شمال ارمنستان که زیر نظر اسپهبد آذربایجان اداره میشود، آورده است. "

همین دو منبع (تنها دو مورد از چندین منبع تاریخی) کافی است تا آذربایجانی بودن و ترک بودن تهران قدیم (شهرری) و اطراف آن را به اثبات برساند.

علاوه بر منابع تاریخی برای اثبات ترک بودن تهران در ادوار و قرون گذشته ، بررسی زبان و ادبیات و گویش رایج این منطقه، یکی دیگر از این راهها می باشد، که موضوع بحث ما در اینجا است.

در ادامه به واژه‌گان و اصطلاحات دیرین آذربایجانی (ترکی) که امروز در گویش تهرانی ِ زبان وارداتی فارسی دری مورد استفاده قرار میگیرد، اشاره میکنیم؛ اما یادآور میشود که ما سعی نداریم روش کتاب منتشره بنیاد نیشابور که با آوردن وام واژگان غیرفارسی و غیرایرانی به نتیجه فارس بودن رسیده است، به نتیجه خود برسیم ؛ بلکه ما سعی داریم با آوردن واژگان اصیل ترکی (و فارسیزه شده) که صرفاً در فارسی تهران (و نه مناطق فارس نشینی چون کرمان، یزد و خراسان جنوبی و...) مورد استفاده قرار میگیرد، بر وجود و غالبیت این زبان در گذشته این منطقه و در نتیجه کل آذربایجان برسیم.

از آنجاییکه بخشی از این واژگان در زبان امروز ترکی آذربایجانی مورد استفاده قرار نمیگیرد و یا کمتر بکار میرود و بالعکس در گویش فارسی تهران (و نه مناطق فارس نشین مرکز و شرق ایران) به وفور یافت میشود و بدلیل کثرت استفاده از این واژگان، کسی به ترکی بودن آنها شک نمیکند، بر دلایل تاریخی ترک بودن تهران و شواهد بازماندن این واژگان از دوره ترکی میانه و حتی ترکی باستان، می افزاید.

در ادامه چندین اصطلاح و واژه که آغاز آنها با حروف «الف» و «آ» شروع میشود را برای نمونه آورده ایم:

• حرف «آ»

آتش (آتیش= پرتاب شدن) > جرقه هایی که از به هم خوردن دو سنگ یا فلز پرتاب میشود.
آسیب (آسیلیب= آویزان شده) > شکنجه . صدمه
آشتی (آچدی/ آچیق= باز . گشایش) > صلح . گشایش ارتباطات
آشغال (آش قال= ته مانده غذا) > زباله
آشفته (آشیب دی= سرنگون شده. افتاده) > به هم ریخته 
آغاز (آغیز= دهانه) > شروع . ابتدا 
آینه (آی نا= مثل ماه) > وسیله انعکاس دهنده

• حرف «الف»